8. Krakowskie Spotkania Podróżników | niedziela 17.11.2024
Ilość wyświetleń: 872 - Dodano: poniedziałek, 21 października 2024 00:25
PROGRAM Z OPISAMI:
PIĄTEK, 15 listopada 2024
SOBOTA, 16 listopada 2024
NIEDZIELA, 17 listopada 2024
NIEDZIELA 17 LISTOPADA 2024
Miejsce:Centrum Kultury "Dworek Białoprądnicki"
ul. Papiernicza 2, Kraków
Sale: Kominkowa, Złota i Teatralna
Wszyscy sobotni i niedzielni prelegenci będą fizycznie obecni w Dworku, w tych dniach nie będzie odtwarzany zapis z Gdyni. Po pokazach będzie możliwość zadawania pytań.
10.00-10.50
Dagmara Bożek
Polarniczki
Historia polskiego polarnictwa to historia mężczyzn. Pierwsze kobiece nazwiska w zespołach letnich grup naukowych pracujących w Arktyce i Antarktyce pojawiają się w latach 60. i 70., kilkadziesiąt lat po tym, kiedy pod koniec XIX wieku pierwsi polscy badacze, Henryk Arctowski i Antoni Bolesław Dobrowolski, dotarli do Antarktyki na statku „Belgica” jako uczestnicy Belgijskiej Wyprawy Antarktycznej. Dopiero lata 90. i początek XXI wieku usankcjonował obecność kobiet na zimowaniach w polskich stacjach polarnych. Zapraszam na opowieść o projekcie "Polarniczki" i historii polskiej polarystyki widzianej oczami kobiet.
Dagmara Bożek – autorka książek o tematyce polarnej, popularyzatorka nauki, uczestniczka wypraw polarnych. Laureatka Nagrody Magellana 2020 za biografię Ryszarda Czajkowskiego. Autorka projektu i reportażu „Polarniczki”, na podstawie których powstał w 2023 roku film dokumentalny w reżyserii Kuby Witka. Finalistka konkursu Popularyzator Nauki 2022 w kategorii „Animator”. W 2024 roku ukazała się biografia w języku polskim i angielskim pt. "Henryk Arctowski. W świecie myśli", którą napisała wspólnie z reżyserką i dokumentalistką Katarzyną Dąbkowską.
11.00-12.00
Grzegorz Kapla
Włóczęga z Archipelagu
Jak opowiedzieć o kraju, który rozrzucony jest na 17 tysiącach wysp zamieszkałych przez 150 narodów i grup etnicznych? Kraj w którym znajdujemy drugie co do wielkości miasto świata i wioski po kilku mieszkańców. Kraj wielu religii i tradycji. Zgnębiony kolonialną przeszłością i nie wolny od imperialnych pokus. Na pozór znany każdemu kto ogląda zdjęcia rajskich plaż i rajskich ptaków. Żeby poznać jakąś kulturę, trzeba zobaczyć jej pomniki i jej cmentarze i o tym to będzie opowieść.
Grzegorz Kapla - autor książek podróżniczych i powieści kryminalnych. Za „W końcu i ty zapłaczesz” otrzymał Nagrodę Magellana, a za „Chiny bez wzajemności” wyróżnienie w tym prestiżowym konkursie. Powieść „Bezdech” nominowana była do Róż Gali. Odwiedził ponad sto krajów. Spotkał Dalaj Lamę w tybetańskim klasztorze, papuaskich wodzów w Baliem Gorge, pemońskich tropicieli w Amazonii, hodowców koni w stepach środkowej Azji. W swoim podróżowaniu nie bije rekordów, stara jak najdokładniej zrozumieć to co go spotyka i otacza. To czy to czy mu się to uda zależy od tego, ile czasu i uwagi poświęca tym, których spotyka.
Do Indonezji wracał wielokrotnie, bo choć nie ma szans, żeby poznać archipelag w którym żyje ponad siedemset kultur, to przecież warto próbować.
12.10-13.40
Gość specjalny
Krzysztof Wielicki
Góry i przyjaciele
Tym razem Krzysztof nie będzie głównym bohaterem swojej opowieści. Bohaterami będą alpiniści, których miał okazję poznać na swojej górskiej drodze. Będą to zarówno wielcy i sławni, jak i mniej znani. Krzysztof to nie tylko wybitny himalaista, ale także znakomity mówca. Jego prelekcje przyciągają uwagę i inspirują.
Jak powiedział na Kolosach nieodżałowany alpinista Wojtek Kozub, cel w górach jest ważny, ale nie najważniejszy. Najważniejsi są ludzie, z którymi ten cel dzielisz.
Krzysztof Wielicki to jeden z najwybitniejszych himalaistów na świecie. W 1977 roku wszedł północno-zachodnim filarem na Kohe Szachaur (7116 m) w Hindukuszu, a dwa lata później przeszedł zachodnią ścianę Annapurny Południowej (7219 m). 17 lutego 1980 roku, wraz z Leszkiem Cichym, dokonał pierwszego zimowego wejścia na Mount Everest. Ma na swoim koncie także pierwsze zimowe wejścia na Kanczendzongę (8586 m; w 1986 roku razem z Jerzym Kukuczką) i Lhotse (8516 m; dwa lata później). Światową sławę przyniosły mu bardzo szybkie i stylowe, samotne wejścia na ośmiotysięczniki – Broad Peak (8047 m; droga z bazy na szczyt i z powrotem zajęła mu niespełna dobę) oraz Lhotse. Solowo zdobył także Dhaulagiri (8167 m), Sziszapangmę (8013 m), Gaszerbrum II (8035 m) i Nanga Parbat (8126 m).
W roku 1996, jako drugi Polak (po Jerzym Kukuczce) i piąty człowiek na świecie, skompletował Koronę Himalajów i Karakorum, zdobywając wszystkie czternaście ośmiotysięczników.
Uczestnik wyprawy uhonorowanej Super Kolosem 1999, laureat Super Kolosa 2006 oraz członek Kapituły Kolosów. W roku 2019, jako drugi Polak w historii, otrzymał światową nagrodę alpinistyczną Piolet d’Or Carriereza za całokształt osiągnięć górskich.
13.40-14.00
Przerwa
14.00-15.00
Tomasz Owsiany
YVYpóra. Twarze Paragwaju
Za reporterskie opowieści z nieoczywistych stron świata Tomasz Owsiany zgromadził już parę kolosowych nagród i wyróżnień. Tym razem wyruszył do Paragwaju, gdzie skupił się na rdzennej ludności. Jakimi drogami chcą, a jakimi muszą dziś podążać pierwsi mieszkańcy tamtych ziem? Odpowiedzi szukał w suchym Chaco i w resztkach Puszczy Atlantyckiej. Wśród wiejskich pól i na ulicach miast. W domach milionerów, na polach marihuany i na wysypisku śmieci. Towarzyszył m.in. wspólnotom Aczów, którzy w dwa pokolenia przeszli od kamiennych siekier do smartfonów oraz Mbya Guaraních, żyjących ze zbierania miejskich odpadów. Mieszkał we wspólnotach ludu Ava Guaraní brutalnie wysiedlonych przez sojowych obszarników. Poświęcił sporo uwagi paragwajskiej prowincji oraz bogatym farmerom, potomkom europejskich imigrantów. Dokumentował też jasne i mroczne strony zamkniętej społeczności ortodoksyjnych Mennonitów.
15.10-15.40
Paweł Ramatowski
Eksploracja jaskiń w wapiennym masywie Kanin na Słowenii
Sekcja Taternictwa Jaskiniowego Klubu Wysokogórskiego Kraków działa aktywnie w Alpach Julijskich od wielu lat. W 2006 roku otrzymała zespołowego Kolosa za odkrycie i eksplorację Polskiej Jamy, znanej również jako BC-4. W zeszłym sezonie osiemnastoosobowy zespół poczynił znaczne postępy w eksploracji Studni Pod Nową Bazą, w wyniku czego udało się pogłębić obiekt o blisko pół kilometra, osiągając głębokość 935 metrów.
W fascynujący świat skalnych korytarzy tego trudnego pod względem geologicznym masywu wprowadzi nas kierownik wyprawy „Kanin 2023”, Paweł Ramatowski. Penetrowanie jaskini stanowiło duże wyzwanie. Eksplorację prowadzono również zimą, a na wielu etapach w stylu sportowym. Wybitnie pionowy przebieg korytarzy oraz liczne ciągi wodne uniemożliwiały założenie podziemnego biwaku. Co więcej, skrajnie ciasne przełazy okazały się... zbyt ciasne dla niektórych członków zespołu.
Zbiorowy sukces jest znaczący: po zaledwie trzech latach od odkrycia otworu, Studnia Pod Nową Bazą stała się najgłębszą jaskinią samodzielnie wyeksplorowaną przez krakowską Sekcję. W 2024 roku eksploracja tej jaskini była kontynuowana.
15.50-16.50
Bartosz Twaróg
Aborygeni australijscy - 230 lat oporu i walki o sprawiedliwość
Materiał do tej prelekcji powstawał przez pół roku w środowisku aborygeńskich aktywistów w Sydney. Bartosz uczestniczył z nimi w tradycyjnych spotkaniach-gawędach, protestach oraz politycznych zgromadzeniach. Wysłuchiwał wielu trudnych, osobistych historii, dokumentując, jak wcielają w życie swoje marzenia o suwerenności i niezależności.
Podczas ostatniego wyjazdu dotarł do małej społeczności, która żyje na Wyspie Palmowej na wybrzeżu stanu Queensland. Wyspa ta była kolonią karną dla Aborygenów oraz wyspiarzy z Cieśniny Torresa. Do dzisiaj żyją na niej ludzie, którzy doświadczyli niewolnictwa i przymusowych przesiedleń. W ich historiach jak w soczewce skupiają się ciężka przeszłość Australii i obecne problemy. Aborygeni mawiają: "Biała Australia ma ciemną historię." Od przybycia angielskich osadników w 1788 roku ta historia obejmuje niewolnictwo, masakry i kulturową degradację Aborygenów.
17.00-18.00
Michał Palczyński
Tam, gdzie rodzą się sztormy. Jachtem wzdłuż Aleutów
Prawie 9 tysięcy mil morskich żeglugi, 103 dni poza cywilizacją, dwie osoby i jeden jacht. Latem 2022 roku Ola i Michał swoim „jachtodomem” Crystal postanowili zwiedzić odległy i trudno dostępny archipelag Aleutów – wysp ciągnących się łukiem od Kamczatki aż po Alaskę przez ponad tysiąc mil i oddzielających Morze Beringa od Oceanu Spokojnego, obecnie niemal zupełnie niezamieszkanych. Historia i przyroda tego magicznego i surowego miejsca są nietuzinkowe, ale za dotarcie do niego trzeba zapłacić swoją cenę – pogoda jest zmienna i nieprzewidywalna, co potwierdzają lokalne legendy, według których to właśnie na Aleutach rodzą się wiatry i sztormy.
Ola Rapp i Michał Palczyński w edycji Kolosy 2022 otrzymali wyróżnienie w kategorii Żeglarstwo za ambitny rejs na akwenie północnego Pacyfiku i archipelagu Aleutów. Od 2018 roku są w trakcie rejsu dookoła świata. Dla Michała to już drugi rejs dookoła globu. Do tej pory przepłynął ponad 200 tys. Mm.
18.10-19.10
Maciej Pietrowicz, Ryszard Włoszczowski, Dariusz Załuski
Śladami uczestników: Czyli jak po 45 latach Jelcz powrócił w Himalaje
Projekt "Śladami Uczestników Pierwszej Jeleniogórskiej Wyprawy w Himalaje" (Annapurna South 1979) zapoczątkowano w 2019 roku. Fundacja Pietrowicz Śladami Uczestników postawiła sobie za cel rozsławienie dorobku polskiego sportu górskiego poprzez wyprawę Jelczem w Himalaje. Po dwóch latach przygotowań, słynny wyprawowy Jelcz, który wielokrotnie wyruszał w Himalaje z Polski, w 2021 roku ponownie wyruszył w daleką drogę. Wyprawa rozpoczęła się w Polsce (Jelenia Góra) i, przejeżdżając przez Słowację, Węgry, Rumunię, Bułgarię oraz Turcję, dotarła do Iranu, gdzie uczestnicy byli zmuszeni przerwać dalszą podróż.
W 2024 roku, kontynuując wyprawę, Jelcz dotarł drogą morską do Bombaju. Uczestnicy przebyli Indie, docierając do odległych gór Nepalu. Jelcz, po 45 latach od pamiętnej wyprawy, ponownie pojawił się na tle Himalajów.
Rangę tego historycznego wyjazdu podkreśla fakt, że repliką słynnego „Jelonka” podróżowali ponownie uczestnicy wyprawy z 1979 roku – Ryszard Włoszczowski i Bogdan Dejnarowicz. Celem projektu było przypominanie światu o dokonaniach Polaków w historii światowego himalaizmu oraz ukazanie wkładu zaplecza organizacyjnego Złotej Ery Polskiego Himalaizmu w sukcesy tamtych wypraw.
